Damga Vergisi Hesaplama

Damga Vergisi Nedir?

Damga vergisi, belirli belgelerin düzenlenmesi veya kullanılması sırasında ödenmesi gereken bir vergi türüdür. Damga vergisi, belgenin içeriğine göre değişen oranlarda hesaplanır. Devir sözleşmeleri, kira kontratları, tapu işlemleri gibi birçok belge ve işlem damga vergisine tabidir.

Gelir Vergisi Kanunu'na göre gelir vergisinden muaf olanlar hariç, belgeyi düzenleyen, imzalayan kişi veya kurumlar tarafından ödenir. Damga vergisi, belgenin düzenlendiği veya imzalandığı tarihten itibaren 15 gün içinde beyan edilir ve ödenir.

Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Damga vergisi hesaplama, belgenin cinsine ve tutarına göre değişir. Damga vergisi oranları, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir ve Resmî Gazete'de yayımlanır. Damga vergisi hesaplamak için öncelikle belgenin damga vergisine tabi olup olmadığını kontrol etmek gerekir.

Damga vergisine tabi olan belgeler, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinde sayılmıştır. Damga vergisine tabi olan belgeler, kira sözleşmesi, satış vaadi sözleşmesi, banka mevduatı, çek, senet, poliçe, fatura ve sigorta poliçesidir.

Bu belgeler için damga vergisi hesaplamasında öncelikle belgenin üzerindeki tutar veya bedel bulunur. Belgenin cinsine göre damga vergisi oranı belirlenir. Belgenin tutarı veya bedeli ile damga vergisi oranı çarpılır. Örneğin 1 yıllık 10.000 TL kira bedeli üzerinden yapılan bir kira sözleşmesi için damga vergisi hesaplaması şöyle olacaktır:

Kira sözleşmesinin tutarı: 10.000 TL

Kira sözleşmesinin damga vergisi oranı: %0,948 (2024 yılı için)

Damga vergisi tutarı: 10.000 x %0,948 = 94,80 TL

Damga vergisi tutarı, belgeyi düzenleyen veya imzalayan taraflarca eşit olarak ödenir. Damga vergisi ödemesi, belgenin düzenlenmesinden itibaren 15 gün içinde yapılmalıdır. Damga vergisi ödemesi yapılmazsa gecikme zammı uygulanır.

Sözleşmelerde Damga Vergisi Oranları Nasıl Belirlenir?

Sözleşmelerde damga vergisi oranları, sözleşmenin türüne, konusuna ve içeriğine göre değişiklik gösterir. Damga vergisi oranları, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen ve Resmî Gazete'de yayımlanan Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği'nde yer alır.

Sözleşmelerde damga vergisi, sözleşmenin asgari bedeli üzerinden hesaplanır. Sözleşmenin asgari bedeli, sözleşmede belirtilen veya belirlenebilen bedeldir. Sözleşmede bedel belirtilmemiş veya belirlenmemiş ise sözleşmenin konusu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı'nca tespit edilen asgari bedel esas alınır. Damga vergisi, sözleşmenin imzalandığı tarihte doğar ve sözleşmeyi imzalayan taraflarca müteselsilen ödenir.

Damga Vergisi Mükellefleri Kimlerdir?

Damga vergisi mükellefleri, damga vergisine tabi olan kâğıtları imzalayan kişilerdir. Damga vergisi, kağıtların içeriğine göre belirlenen oranlarda hesaplanır ve beyanname ile beyan edilir.

Damga vergisi mükellefleri, damga vergisine tabi olan kağıtları düzenledikleri veya düzenlettikleri ayı takip eden ayın 23'üne kadar vergi dairesine beyan etmek ve ödemek zorundadırlar. Damga vergisi mükellefleri, damga vergisi beyannamesini elektronik ortamda veya kâğıt üzerinde verebilirler.

Yabancı Para (Döviz) Cinsinden Düzenlenmiş Sözleşmelerde Damga Vergisi Ödenir Mi?

Yabancı para cinsinden düzenlenmiş sözleşmelerde damga vergisi ödenip ödenmeyeceği, sözleşmenin konusu ve tarafları arasındaki ilişkiye bağlıdır. Örneğin; yabancı para cinsinden kira sözleşmesi yapan taraflar, damga vergisini Türk lirası olarak ödemek zorundadır.

Ancak yabancı para cinsinden dış ticaret sözleşmesi yapan taraflar, damga vergisini yabancı para cinsinden ödeyebilirler. Bu durumda damga vergisi matrahı, sözleşmenin imzalandığı tarihteki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden hesaplanır.

Yabancı para cinsinden düzenlenmiş sözleşmelerde damga vergisi ödeme yükümlülüğü, sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça taraflar arasında eşit olarak paylaştırılır. Taraflar, sözleşmede damga vergisinin tamamını veya bir kısmını bir tarafın üstleneceğini belirtebilirler.

Bu durumda bile damga vergisi mükellefiyeti ortadan kalkmaz. Vergi idaresi, damga vergisini herhangi bir taraftan talep edebilir. Taraflar arasındaki anlaşma, sadece tarafların kendi aralarındaki hukuki ilişkisini bağlar.

Damga Vergisi Ödenmezse Ne Olur?

Damga vergisi ödenmezse vergi dairesi tarafından gecikme zammı uygulanır. Damga vergisi ödemek hem yasal yükümlülüğü yerine getirmek hem de olası yaptırımlardan kaçınmak için gereklidir. Gecikme zammı, damga vergisinin %2.5'i oranında hesaplanır. Gecikme zammı ödenmediği takdirde vergi dairesi icra takibi başlatabilir. Bu durumda borçlunun mal varlığına haciz konulabilir veya borçlunun banka hesapları bloke edilebilir.

Damga Vergisi Ödeme Türleri Nelerdir?

Damga vergisi ödeme şekilleri, belgenin niteliğine ve verginin hesaplanma yöntemine göre değişebilir. Damga vergisi ödeme türlerinden biri belgelerin üzerine damga pulu yapıştırmaktır. Bu yöntem, noterlerde düzenlenen veya onaylanan belgeler için kullanılır. Damga pulu, belgenin aslına veya bir suretine yapıştırılır ve pulun üzerindeki rakam silinir. Damga pulu, belgenin düzenlendiği veya onaylandığı tarihten itibaren 15 gün içinde yapıştırılmalıdır.

Bir diğeri belgelerin üzerine kaşe basmaktır. Bu yöntem, banka, sigorta, kambiyo ve sermaye piyasası işlemlerine ilişkin belgeler için kullanılır. Kaşe, belgenin aslına veya bir suretine basılır ve kaşenin üzerindeki rakam silinir. Kaşe, basılma süresi damga pulu ile aynıdır.

Ayrıca beyanname vermek de mümkündür. Bu yöntem, genellikle elektronik ortamda düzenlenen veya onaylanan belgeler için kullanılır. Beyanname, belgeye ilişkin bilgileri ve damga vergisi tutarını içerir. Beyanname, belgenin düzenlendiği veya onaylandığı ayı takip eden ayın 23'üne kadar verilmeli ve vergi aynı tarihe kadar ödenmelidir.

Damga Vergisi İstisnaları Var Mı?

Damga vergisi istisnaları, damga vergisi kanununda belirtilen bazı durumlarda damga vergisi ödenmesine gerek olmadığının göstergesidir. Bu durumlar şunlardır:

• Kamu kurum ve kuruluşları arasında yapılan sözleşmeler
• Askerlik, seferberlik, savaş ve afet durumlarında yapılan sözleşmeler
• Vergi, resim, harç ve ceza gibi kamu alacaklarının tahsili için düzenlenen belgeler
• Sosyal güvenlik kurumları ile ilgili belgeler
• Eğitim, sağlık, kültür, spor ve hayır işleri ile ilgili belgeler
• İhracat, transit ticaret ve döviz kazandırıcı hizmetler ile ilgili belgeler
• Yatırım teşvik belgesi sahibi olan yatırımcıların yaptığı sözleşmeler
• Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri ile ilgili belgeler
• Özelleştirme kapsamında yapılan sözleşmeler
• Tarım ürünleri alım satımı ile ilgili belgeler

Damga vergisi istisnalarından yararlanabilmek için istisna kapsamına giren belgenin damga vergisi kanununda belirtilen şartlara uygun olarak düzenlenmesi ve kullanılması gerekir. Aksi takdirde damga vergisi ödemeniz gerekebilir.

Damga Vergisi Kanunu'nda Yapılan Son Değişiklikler Nelerdir?

Damga Vergisi Kanunu'nda yapılan son değişiklikler, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu değişiklikler, damga vergisinin matrahı, oranları ve istisnaları ile ilgilidir. Damga vergisinin matrahı, belgenin üzerinde yazılı olan veya belge ile temsil edilen para ile ifade edilen miktar olarak tanımlanmıştır. Damga vergisinin oranları ise belge türlerine göre farklılık gösterir. Damga vergisi oranları, 2024 yılı için 0,189 ile 0,948 arasında değişir.

Damga Vergisi Ödemeleri Üzerinde Yapılan Vergi İadesi Uygulamaları Nasıl Yapılır?

Damga vergisi ödemeleri üzerinde yapılan vergi iadesi uygulamaları, damga vergisi beyannamesi verilmesi ve damga vergisi iadesi talep dilekçesi sunulması yoluyla yapılır. Damga vergisi iadesi talep eden mükellefler, damga vergisi beyannamesini, damga vergisi iadesi talep dilekçesini ve iadeye konu olan belgelerin asıllarını veya noter onaylı suretlerini ilgili vergi dairesine teslim etmelidir.

Damga vergisi iadesi talebi, damga vergisi beyannamesinin verildiği tarihten itibaren üç yıl içinde yapılmalıdır. Damga vergisi iadesi talebinin sonuçlandırılması, ilgili vergi dairesinin incelemesi ve onayı sonrasında gerçekleşir. İade, mükellefin banka hesabına veya talep etmesi halinde nakden ödenir.