KDV Hesaplama

KDV Nedir?

Bir ürün veya hizmetin üretim, dağıtım ve satış aşamalarındaki değer artışı üzerinden alınan vergiye Katma Değer Vergisi denir. Kısaltması KDV olan bu vergi, Türkiye’de ve pek çok ülkede uygulanır. Tüketicilerden tahsil edilen KDV, devlete aktarılır. Bu verginin toplanma yolu ise işletmelerin ürettikleri ürün veya hizmetlere KDV eklemesi şeklindedir. Tüketiciler, ürün veya hizmeti satın alırken KDV’yi de ödemiş olur. KDV’nin alınma amacı, ekonomik döngüde farklı aşamalarda eklenen değerin adil bir şekilde vergilendirilmesidir.

KDV Hesaplama Formülü

Bir ürün veya hizmet için KDV hesaplama yapmak istiyorsanız, KDV hesaplama formülünü kullanabilirsiniz. Temel ve oldukça basit olan bu formülü kolayca uygulayabilirsiniz. KDV hesaplama formülü aşağıdaki gibidir:

• KDV Oranı x Vergilendirilecek Tutardaki Fiyat = KDV

Bu formülde yer alan değerler arasındaki KDV oranı, ürüne yüzde kaç oranında KDV uygulanacağını gösterir. Genellikle %10, %20 KDV oranları uygulanır. Vergilendirilecek tutardaki fiyat ise ürünün veya hizmetin fiyatını ifade eder. KDV ise ödemeniz gereken vergi tutarıdır. Bu formül üzerinden örnek bir hesaplama aşağıda verilmiştir:

• Satın alınacak ürünün fiyatı 250 ₺ ve KDV oranı %10 olsun.
• 250 x 0,10 = 25 ₺ KDV miktarı

KDV Hesaplamada Yuvarlama Farkı

KDV hesaplamada yuvarlama farkı, KDV oranlarının ondalık kısmıyla ilgilidir. Matematiksel hesaplamalarda ondalık olarak kullanılan KDV oranı yüzdesi, bazen küçük farklar bulmak demek olabilir. Yuvarlama farkı, bu küçük farkları ifade eder. Eğer özellikle büyük tutarlarla işlem yapıyorsanız, oranlarla yaptığınız çarpma ve bölme işlemi sonucunda ondalık kısımda küçük farklar olabilir. Bu farklar, genel olarak birkaç kuruş veya liraya denk gelir ve pratikte ihmal edilebilir.

KDV’de yuvarlama farkından kaçınmak istiyorsanız, işlem yaparken yuvarlama kurallarına dikkatli bir şekilde uymanız gerekir. KDV hesaplaması ile bulduğunuz sonucun virgülden sonra üçüncü basamağını yuvarlayabilirsiniz. Çünkü bu üçüncü basamağın para biriminde yeri yoktur. Virgülden sonra üçüncü basamak için yuvarlama kuralları ise şu şekildedir:

• Virgülden sonraki üçüncü basamak 5’ten büyükse, yukarı yuvarlanır. Örn; 2,248 sayısı, 2,25 olarak yuvarlanır.
• Virgülden sonraki üçüncü basamak 5’ten küçükse, aşağı yuvarlanır. Örn; 4,783 sayısı, 4,78 olarak yuvarlanır.
• Virgülden sonraki üçüncü basamak 5 ise, en yakın çift sayıya yuvarlanır. Örn; 6,325 sayısı, 6,32 olarak yuvarlanır Yani aşağı doğru yuvarlama yapılır. Bu uygulamada sıfırı da bir çift sayı olarak kabul etmeniz gerekir. Ancak pek çok bilgisayar programında bu kural geçerli değildir. Mesela, eğer Excel’de özel bir kural belirtmediyseniz, program bu durumda 5’i yukarı doğru yuvarlar.

KDV’den Matrah Hesaplama

KDV’den matrah hesaplama işlemi, genel olarak bir ürün veya hizmetin KDV dahil fiyatından, bu fiyattaki KDV’yi kaldırarak vergilendirilecek matrahı bulmak anlamına gelir. Matrah, vergilendirilecek miktarın veya vergi hesaplamalarının temelini oluşturur. KDV matrah hesaplama formülü aşağıdaki gibidir:

• KDV Dahil Fiyat / 1 + (KDV oranı/100) = Matrah

Bu formülde kullanılan KDV dahil fiyat, ürün veya hizmetin KDV eklenmiş fiyatı demektir. KDV oranı ise KDV oranının yüzdelik cinsidir. Matrah da KDV’nin ayrıldığı ve bulmak istediğiniz matrahı ifade eder. Bu formülü kullanarak, KDV dahil fiyat üzerinden asıl matrahı yani vergilendirilecek tutarı kolayca bulabilirsiniz. KDV oranına göre düzenlenen fiyat, bu matrahı temsil eder. Genellikle matrah üzerinden KDV hesaplama işlemini, işletmeler sıkça kullanır. Çünkü bu işlem KDV beyannamesi düzenlemede ve KDV iadesi talep etmede önemlidir.

KDV matrah hesaplama için aşağıdaki örneği inceleyerek formülü daha iyi anlayabilirsiniz:

• Bir ürünün KDV dahil fiyatı 300 ₺ ve KDV oranı %20 olsun.
• 300 / 1 + (20/100) = 300 / 1 + 0,20 = 300 / 1,20 = 250 ₺ matrah bedeli

İkili KDV Hesaplama

Bir ürüne veya hizmete iki farklı oran üzerinden KDV uygulanacaksa, ikili KDV hesaplama yapılır. Bu işlemde KDV’ler ayrı ayrı hesaplanır ve toplam KDV miktarı bulunur. Özellikle kompleks ticaret işlemlerinde görülen bu işlemde, ürünün veya hizmetin farklı bileşenleri için farklı KDV oranları söz konusudur. İkili KDV hesaplama için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

• Farklı KDV bileşenlerine sahip ürün veya hizmet için KDV’leri ayrı ayrı hesaplamanız gerekir. Mesela ürünün bir parçası için %10, hizmet için ise %20 oranında vergi ödenmesi söz konusu olabilir.
• Her bileşen için KDV oranına göre hesapladığınız KDV tutarını bulmalısınız.
• Her bileşen için bulduğunuz KDV oranlarını toplayarak, toplam KDV miktarına ulaşabilirsiniz.

İkili KDV hesaplaması için şu örneği inceleyebilirsiniz:

• Bir ürünün malzemesi 200 ₺ ve KDV oranı %10, hizmet kısmı 500 ₺ ve KDV oranı %20 olsun.
• Malzemenin KDV’si = 200 x 0,10 = 20 ₺
• Hizmet KDV’si = 500 x 0,20 = 100 ₺
• Toplam KDV = 20 + 100 = 120 ₺

KDV Dahil Hesaplama

Bir ürün veya hizmetin fiyatına KDV eklenerek toplam satış fiyatını bulmaya KDV dahil hesaplama adı verilir. KDV dahil hesaplama işlemi genel olarak, tüketicilere sunulacak fiyatları belirleme ve ticari faaliyetlerde net fiyat oluşturma sürecinde kullanılır. KDV dahil hesaplama yapmak için şu adımları takip edebilirsiniz:

• Öncelikle ürünün veya hizmetin KDV öncesi net fiyatını belirlemelisiniz.
• Ürün veya hizmetin türüne bağlı olarak uygulanması gereken KDV oranını belirlemelisiniz.
• KDV hesaplamak için net fiyat ile KDV oranını çarpmalısınız.
• Net fiyat ile KDV’yi toplayarak KDV dahil toplam fiyatı bulabilirsiniz.

KDV dahil hesaplama formülü ve bu formül ile yapılmış bir örneği aşağıda görebilirsiniz:

• Net Fiyat + [Net Fiyat x (KDV Oranı/100)] = KDV Dahil Fiyat
• Örneğin; bir ürünün KDV öncesi net fiyatı 400 ₺ ve KDV oranı %10 olsun.
• 400 + (400 / 0,10) = 400 + 40 = 440 ₺ KDV dahil fiyat

KDV Hariç Hesaplama

Bir ürün veya hizmetin KDV dahil fiyatından KDV’nin çıkarılma işlemine KDV hariç hesaplama denir. Bu hesaplama sayesinde ürünün veya hizmetin KDV öncesi net fiyatını bulabilirsiniz. Bu işleme KDV dahilden hariç hesaplama da denir. KDV hariç fiyatı hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:

• KDV Dahil Fiyat / 1 + (KDV Oranı/100) = KDV Hariç Fiyat

KDV hariç hesaplama formülü kullanılarak yapılan örnek işlem sayesinde bu hesaplamayı daha net anlayabilirsiniz:

• Bir ürünün KDV dahil fiyatı 720 ₺ ve KDV oranı %20 olsun.
• 720 / 1 + 0,20 = 720 / 1,20 = 600 ₺ KDV hariç fiyat

KDV dahil hariç hesaplama işlemleri, daha çok ürünün net fiyatını bulmak veya vergi eklendikten sonra ödenmesi gereken tutarı bulmak için kullanılır. Bu işlemler, hem tüketiciler hem de işletme sahipleri tarafından yapılabilir. Tüketiciler satın alacakları ürün veya hizmet için ödeyecekleri tutarın yüzde kaçının vergi olduğunu merak edebilir. Satıcılar ise aldıkları toplam ödemenin yüzde kaçını vergi olarak ödeyeceklerini ve yüzde kaçının kendilerine kalacağını bulmak için KDV dahil ve hariç hesaplaması yapabilir.

KDV Oranları Kaçtır?

Ülkemizde 3 farklı KDV oranı uygulanır. Bu oranlar, ürünün veya hizmetin içinde yer aldığı kategoriye göre değişiklik gösterir. 7 Temmuz 2023 tarihine kadar uygulanan KDV oranları, bu tarihten itibaren değişmiştir. Önceden %18 olan genel KDV oranı, %20’ye ve %8 olan indirimli KDV oranı ise %10’a yükseltilmiştir. %1 oranındaki KDV oranı ise sabit kalmıştır. Günümüzde uygulanan KDV oranları aşağıdaki gibidir:

• %1 KDV: Temel gıda, ilaç gibi ihtiyaçlar maddeleri bu oranda vergilendirilir.
• %10 KDV: Kitap, dergi, konaklama hizmetleri, bazı tarım ürünleri ve kültürel ürünler bu oranda vergilendirilir.
• %20 KDV: Genel tüketim ürünleri ve hizmetleri bu oranda vergilendirilir. Genelde standart KDV olarak bilinir.

KDV Hesaplamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

KDV hesaplama işleminde dikkat etmeniz gereken bazı detaylar vardır. Bu detaylar sayesinde KDV tutarını doğru bir şekilde bulabilirsiniz. KDV hesaplarken göz önünde bulundurmanız gereken unsurlar şunlardır:

• Her ürün ve hizmet için farklı KDV oranları uygulandığından hesaplamada doğru KDV oranını kullandığınızdan emin olmalısınız.
• KDV hesaplama işleminde kullandığınız faturaları, makbuzları ve diğer belgeleri saklamalısınız. Bunlar vergi beyannameleri ve denetimlerinde önemlidir.
• KDV matrahını hesaplarken net fiyatı doğru bulmanız gerekir. Bu sayede yanlış sonuçlar bulmaktan kaçınabilirsiniz.
• Vergi mevzuatında belirlenen indirimler ve istisnai durumlar varsa, bunları tespit edip avantajlardan yararlanabilirsiniz.
• Fatura düzenleme kurallarını iyi bilmeli ve bunlara uymalısınız. Bu sayede hem tüketici hem de işletmeci için maliyetleri düşürebilirsiniz. Ayrıca yasal yükümlülüklerinizi yerine getirmeniz açısından da bu kuralları bilmeniz önemlidir.
• Vergi dönemleri sonunda yaptığınız KDV hesaplamalarınız gözden geçirmenizde fayda var. Bu sayede hataları düzeltebilir ve finansal tabloların doğruluğundan emin olabilirsiniz.
• Vergi mevzuatında gerçekleşen değişikliklere dikkat etmelisiniz. Bu sayede güncel KDV oranlarını öğrenebilir ve doğru hesaplama yapabilirsiniz.
• KDV hesaplaması bazen karmaşık olabilir. Bunun için mali konularda uzman ve profesyonel kişilerden destek alabilirsiniz. Böylece KDV ödemeleri ile ilgili herhangi bir aksaklık yaşama ihtimalinizi en aza indirgeyebilirsiniz.

KDV hesaplama işlemini doğru, kolay ve hızlı bir şekilde yapmak için KDV hesaplama aracı kullanabilirsiniz. Bu araç, farklı KDV oranları üzerinden tek tıkla KDV tutarını bulmanızı sağlar. İster KDV dahil, ister KDV hariç hesaplama yapabilirsiniz. Böylece ürün veya hizmet için KDV hesaplaması yaparken vakit kaybetmez ve kendi işinize odaklanabilirsiniz. Eğer tüketici olarak KDV hesaplama yapmak istiyorsanız da bu araç, en doğru sonuca güncel KDV oranları üzerinden ulaşmanızı sağlar.

Yüzde 10 KDV Hesaplama

Yüzde 10 KDV oranına dahil olan ürünler ve hizmetler için bu oran üzerinden hesaplama yapmanız gerekir. Kitaplar ve gazeteler %10 KDV oranına dahildir. 300 ₺’lik bir kitap için yüzde 10 KDV hesaplama işlemi aşağıdaki gibi yapılır:

• Bu kitabın KDV tutarını bulmak için;
• 300 x 0,10 = 30 ₺
• Toplam fiyatını bulmak için;
• 300 + 30 = 330 ₺

Eğer 450 ₺’lik bir ürüne %10 KDV oranı eklendiyse ve toplam fiyatı buysa, KDV hariç fiyatını şu şekilde bulabilirsiniz:

• 450 / 1 + 0,10 = 450 / 1,10 = 409,09 ₺ KDV hariç fiyatı

Yüzde 20 KDV Hesaplama

Yüzde 20 KDV oranına tabi olan ürünler arasında elektronik cihazlar, otomobiller, mücevherler, aksesuarlar vb. yer alır. Bu ürünler için hesaplama yaparken %20 KDV oranını baz almanız gerekir. Yüzde 20 KDV hesaplama için aşağıda örnek verilmiştir:

• KDV hariç 25.000 ₺ tutarında bir bilgisayar aldığınızı varsayalım.
• 25.000 x 0,20 = 5.000 KDV miktarı
• 25.000 + 5.000 = Ürünün toplam fiyatı
• KDV dahil 7.000 ₺ olan bir buzdolabının net fiyatı ise şu şekilde hesaplanır:
• 7.000 / 1 + 0,20 = 7.000 / 1,20 = 5.833,33 ₺

Yüzde 1 KDV Uygulanan Ürünler

Yüzde 1 oranında KDV’ye tabi olan ürünler arasında ekmek gibi temel gıda malzemeleri ve lüks olmayan barınma ihtiyaçları yer alır. Yüzde 1 KDV uygulanan ürünler arasında şunlar yer alır:

• Buğday unu
• Yufka
• Buğday unu ile üretilen ekmekler
• Net alanı 150 m2ye kadar olan konut satışları

Yüzde 10 KDV Uygulanan Ürünler

Unlu mamul hariç, lüks olmayan temel tüketim maddeleri %10 KDV oranına tabidir. Aşağıda %10 KDV oranına dahil ürünler verilmiştir:

• Yumurta
• Süt
• Peynir
• Yoğurt
• Bakliyat
• Bal, reçel, tahin
• Kümes hayvanları, balıklar ve bunların etleri

Yüzde 20 KDV Uygulanan Ürünler

Yüzde 20 oranında KDV’ye tabi olan ürünler, temel tüketim içinde yer almayan tüm ürünlerdir. Bunlar arasında birkaç istisna vardır. 7 Temmuz 2023 tarihinde %18’den %20’ye yükseltilen bu KDV oranına dahil olan ürünler aşağıdaki gibidir:

• Beyaz eşyalar
• Telekomünikasyon ürünleri
• Mobilyalar
• Susam, ıhlamur, adaçayı, kayısı çekirdeği vb.